PIERWSZE LATA. KOZŁOWO ~ Powstanie Grzywna ma związek z człowiekiem, który nazywał się Feliks Kozłowski. W myśl zachowa­nych informacji w pierwszej połowie lat 20. XX wieku został bez pracy, co skutkowało brakiem pienię­dzy i eksmisją z zajmowanego lokalu. Pozostawiony bez dachu nad głową podobno postawił sobie sza­łas na Zielonym Rynku, tak jak inni włocławscy bezdomni. Stamtąd w bliżej nieustalony sposób trafił w okolice Jeziora Grzywno. Tutaj najpierw wybudował sobie ziemiankę, a po jakimś czasie domek. Od nazwiska Kozłowskiego rozwijająca się kolonia biedoty zyskała nazwę Kozłowo.

Feliks Kozłowski otrzymał od władz miasta zadanie zarządzania rozwijającym się osiedlem. Był pośrednikiem między magistratem a osobami wprowadzającymi się na teren przedmieścia. W jego gestii leżało wskazywanie działek pod zabudowę oraz rejestrowanie osiedla­jących się ludzi. Lokalna społeczność używając pierwszej nazwy osiedla (Kozłowo) podkreślała fakt, że pionierem na Grzywnie był właśnie Kozłowski. Być może „uczciła” w ten sposób również to, że był on swego rodzaju zarządcą kolonii biedoty.

Kozłowo to nazwa nieoficjalna. Próżno jej szukać na ówczesnych mapach i planach miasta. Nie używa­ła jej miejscowa prasa, dosłownie kilkukrotnie wystąpiła w dokumentach magistratu. Wszystko wskazu­je więc na to, że w pierwszych latach istnienia osiedle nie miało żadnej oficjalnej nazwy. Dopiero gdy sprawa zajmowania działek na terenie przedmieścia pojawiła się w 1926 roku w dokumentach urzę­dowych, coraz częściej występowała tam też nazwa Grzywno i określenie na Grzywnie.

Różnie tytułowała osiedle prasa. Na przykład w 1927 roku miejscowe gazety używały nazw Grzywno, Przedmieście Grzywno, Przedmieście Nowe Grzywno. Szczególnie ostatnie określenie daje do myśle­nia i sugeruje pytanie, gdzie było Stare Grzywno? Może chodziło o zajmowane od 1924 roku przez ubogich pa­stwiska i nieużytki? Trudno to potwierdzić. Autorzy wszystkich bez mała map i planów sąsiednie tereny nazywali Przedmieściem Glinki. Z kolei okolice bliższe Jezioru tylko raz zapisali jako Grzywno, na mapie lasów miejskich z 1868 roku. W innych źródłach nazwa ta określała tylko pobliski akwen.

Jednymi z pierwszych osiedleńców na terenie Kozłowa byli Józef Maciejewski i jego rodzina. Macie­jewski był znanym i aktywnym działaczem Komunistycznej Partii Polski (KPP). Zamieszkał na Grzyw­nie prawdopodobnie już w 1924 roku, zajmując działkę na samym początku osiedla, tuż za płotem ce­gielni. Na opisanym terenie rodzina wybudowała drewniany domek, który później otrzymał adres Grzywno 1. Podobnie czyniła większość mieszkańców osiedla. W przedwojennym Włocławku przez pewien czas krążyło nawet stwierdzenie, że Kozłowo powstało z lasów miejskich i państwowych. Inni, którzy nie mieli możliwości zdobycia budulca, mieszkali w ziemiankach przypominających jaskinie. Dach tych konstrukcji wystawał kilkadziesiąt centymetrów nad ziemię. W pierwszych latach istnienia osiedla ziemianki były dosyć częstą formą budownictwa.

Teren zajmowany przez pierwszych mieszkańców osiedla był zlokalizowany między Alejami Chopina i jeziorkiem Żabi Skrzek, w sąsiedztwie odlewni dzwonów Franciszka Bręgosza. Jak wspominali świad­kowie, w późniejszym okresie w tej części Kozłowa powstawały tylko domostwa z drewna. Nie wia­domo dlaczego nikt nie budował w tym rejonie porządniejszych, murowanych domów, jakie powstawały w innych częściach przedmieścia.